علل بد رفتاری کودکان وطرز برخورد با آنان از دید روانشناسی

یکی از مشکلات والدین در تربیت کودکان وقتی پیش می آید که کودک به علل گوناگونی دچار اختلالات خلقی میشود. اغلب والدین نمی دانند دلیل این بدرفتار ی ها و کج خلقی ها چیست و گاهی واکنش های تندی را درپاسخ به ا ین رفتارهانشان می دهند که باعث تشدید آن رفتار می شود؛ غافل از اینکه به گفته روا نشناسان کودک، اگر این اختلالات خلقی، ژنتیکی نباشد، معمولاً ریشه در رفتار نادرست والدین دارد. کودکان آمیز های از رفتار بزر گترها و محیط زندگی خود هستند ونباید آنها رابه دلیل رفتارهای بد سرزنش کرد.

روا نشناسان بر این باورند که در مرحله اول باید به اصلاح رفتار والدین در قبال کودکان پرداخت و پس از ارایه آموز شها ومهار تهای لازمب ه آنها، مشخص کرد که علت اختلالات خلقی در کودک چیست تا با کنترل شرایطی که بدرفتاری را تشدید میکند شروع به شخصیت سازی در کودکان کرد. دکتر کتایون خوشابی، فو قتخصص روا نپزشکی کودکان و نوجوانان، درباره علل بدرفتاری کودکان میگوید: «در مقابله با کودکان بدرفتار، والدین به هیچ وجه نباید رفتار نامناسبی از خود نشان دهند؛ مثلابددهنی کودکان یکی از مشکلات والدین است که در بسیاری از موارد، خود والدین دربروز آن نقش دارند و کودکان صرفاً از روی تقلید این الفاظ را به کار م یبرند. بعضی واکنشهای غلط والدین باعث تقویت رفتارهای نادرست کودک میشود؛ مثلا لبخند زدن اتفاقی به حرف زشتی که یک کودک دوسه ساله میزند و یا پاسخ مثبت دادن به خواسته های کودک وقتی که ا ز داد و فریاد و بددهنی برای رسیدن به خواسته اش استفاده میکند.به ا ین ترتیب،ا ین مشکلات رفتاری در کودک نهادینه میشود و او یاد میگیرد تا با داد و فریاد و بددهنی به خواسته اش برسد. » دکتر میترا حکیم شوشتری، فوق تخصص روا نپزشکی کودک و نوجوان، نیز بر این باور است که یکی ا ز مهمترین ا صول در تعلیم فرزندان ارایه یک الگوی صحیح و سالم است. در واقع بچه ها از بزر گترها یاد میگیرند چگونه رفتار کنند و زمانی که ببنند والدین با یکدیگربه درستی و با محبت حرف میزنند، رفتارهای مناسب اجتماعی را یاد میگیرند و کمتر رفتارهای ناهنجار از خود بروز میدهند. رسانه ها نیز با آنچه تولید میکنند، کودک را در برابر فرهنگ خاصی قرار میدهند. کودکان در حالت کلی و از نظر روانی تمایل دارند اطرافیان را خشنود نگه دارند و اگر رفتار بدی نشان م یدهند باید به دنبال علت آن بود که در برخی موارد کود ک آزاری و تهدید

عامل این رفتار است و بدرفتاری، پاسخی به این ریشه ها است. دکتر خوشابی میگوید: «سرزنش و انتقادهای مکرر عامل مهمی درتشدید رفتارهای بد در کودکان است. کودکانی که مرتباً رفتار آنها مورد نکوهش قرار میگیرد و رفتارهای مثبت ان تشویق نمیشود، بدرفتار میشوند. در برنام ههای رفتاری همواره تشویق مورد تأکید است و در صورتی که تشویق موثرنبود،تنبیه به صورت محرومیت ا زبرخی مسایل در نظر گرفته میشود و درباره این محرومیت نیز باید از پیش به کودک هشدار داده شود. ضرورت دارد تا به تفاو تهای فردی کودکان توجه شود و هر کودکی در جایگاه خودش تشویق شود. » شیوه مقابله با بدرفتاري در کودکان کودکان از بدو تولد، بي تربيت یا گستاخ و زورگو و خودخواه نيستند.ا ين خصوصيات رفتاري، اکتسابي اند زيرا کودکان حس میکنند با بروز اين حرکات به آنچه ميخواهند ميرسند، مگرا ينکه به موقع مداخله کرده و به کودک نشان دهيد که اين رفتارهاي عجيب و غريب، فايده اي ندارد و تنها باعث بدتر شدن شرايط ميشود.

قاطعانه بگویید «نمیخرم ؛» بدون احساس گناه

با گفتن کلمه «نميخرم » به کود کتان احساس گناه نکنيد. مشاجر ه هاي بين والدين و فرزندان معمولاً خوشايند نيست و ممکن است بارها پيش آمده باشد که فرزندتان از تصميم گيري شما خوشش نيامده است. در تعطيلات و جشن تولدها، از کودکتان بخواهيد فهرستي از آنچه را که دوست دارد تهيه کرده و آن چيزهايي را که بيشتر دوست دارد در اولويت قرار دهد. خردسالان را تشويق کنيد آن چيزي را که دوست دارند با نقاشي برايتان بکشند. توصیه دیگرا ین ا ست که موقع پخش پيا مهاي بازرگاني، تلويزيون را خاموش کنيد. تحقيقات نشان داده است که هر چه کودکان کمتر پيا مهاي بازرگاني تلويزيون را ببينند کمتر براي خريد چيزهاي جديد بهانه گيري ميکنند. به کودک خودتان ياد بدهيد آنچه دارد را به ديگران نيز ببخشد. ميتوانيد گهگاه از او بخواهيد و به او بیاموزید که بخشي از هزينه هايي را که براي خريد لوازم مورد نياز او کنار گذشت هايد با کمال رضايت به يک موسسه خيريه ببخشد. ناسزا گفتن را ممنوع کنید! به زبان آوردن کلمات ناپسند و غيرمجاز را برای کودک ممنوع کنيد. اين قانون را براي او شرح دهيد: «وقتي از چيزي مطمئن نيستي، آن را به زبان نياور. »هر زمان که فرزندتان ناسزايي را به زبان آورد، بلافاصله آن را به فهرست کلمات غيرمجاز او اضافه کنيد. توضيح دهيد که چرا ناسزاگويي، کاري زشت و غيرقابل قبول است و بسياري از مردم به زبان آوردن اين کلمات را نادرست ميدانند. کلمه مورد قبول را جانشين آن کنيد. کلمات خنده داري را که ا صلا ناخوشايند نيستند، انتخاب کنيد تا به جاي کلمات نامناسب استفاده شود و يا اينکه فرزندتان خودش از کلماتي استفاده کند که بار منفي ندارد؛ مثلا «بي ادب » را میتوانید جایگزین ناسزایی کنید که کود کتان به زبان میآورد. وقتي که فرزند خردسال تان براي اولين بار کلمه نادرستي را تلفظ کرد، به او بگو ييد: «در خانواده ما از اين کلمات استفاده نمي شود » و به کودکان بزر گتر گوشزد نما ييد که «شما به خوبي با قوانين اين خانه آشنايي داريد » و یا «ديگر نمي خواهم اين کلمه را از تو بشنوم